ماکت سازی- 1

سلام!

بنا بر قولی که به یکی از شاگردانم دادم، قرار شد که دوره‌های ماکت‌سازی رو باهاش کار کنم. به همین دلیل هم تصمیم گرفتم که یک سری از اون مباحث رو این‌جا هم مطرح کنم؛ شاید  به درد دوستان دیگه هم بخوره و استفاده‌ای برای اون‌ها هم داشته باشه.

در قسمت اول از این سری آموزش‌ها، در مورد مواد اولیه‌ی ساخت ماکت و دیوراما صحبت می‌کنیم. البته اگه در مورد تفاوت ماکت و دیوراما بخواید بدونید، توصیه می‌کنیم مطلب «مقیاس در ماکت‌سازی» که توی همین وبسایت هست رو بخونید.

امّا موارد مورد استفاده در ماکت‌سازی:

ببینید دوستان؛ موادی که در این حوزه استفاده می‌شه، محدوده‌ی وسیعی داره. در واقع از خاک و گِل شروع می‌شه تا پلکسی و پلاستیک (در ماکت‌هایی که اجزاء اون توسط پرینترهای سه بُعدی چاپ می‌شن). بنابراین من فقط متریال‌هایی که خودم استفاده می‌کنم رو این‌جا معرفی می‌کنم. پس با من همراه باشید:

 

1) اولین و راحت‌ترین متریالی که توی ماکت سازی (حتی ماکت‌های دوران دبستان!) استفاده می‌شه، مقواست! از نکات مثبت این متریال، راحتی کار با اون، امکان چاپ کردن الگوهای مختلف، بریدن و چسباندن راحت و ... این‌هاست. امّا نکات منفی‌ای هم داره. اول این‌که نمی‌شه حجم‌هایی مثل گنبد رو با این متریال درست کرد. همین‌طور سازه‌های منحنی. در واقع کار کردن با مقوا، مقدار زیادی دست سازنده‌ی ماکت رو می‌بنده. البته راهکارهایی هم داره که فعلاً در موردشون صحبت نمی‌کنیم.

امّا غیر از مقواهایی که به اسم «مقوای پشت طوسی» توی مغازه‌های لوازم‌التحریر فروشی پیدا می‌شه و طرف سفیدش حالت روغنی داره، دو مدل دیگه هم مقوا هست که مورد استفاده قرار می‌گیرن: مقوای اشتنباخ و مقوای فابریانو.

البته این دو نوع مقوا برای کارهای طراحی و نقاشی مورد استفاده قرار می‌گیرن، به خاطر این‌که در هر دو طرف قابلیت چاپ و طراحی دارن و همین‌طور از استحکام نسبی هم برخوردار هستن، گزینه‌ی بسیار مناسبی برای ماکت‌سازی به شمار میان و در اندازه‌های 50X70 و 100X70 سانتی‌متری قابل خریدن هستن:

مقوای اشتنباخ

مقوای فابریانو

همون‌طور که توی عکس هم مشخص هست، مقوای فابریانو بافت زیرتری داره و نسبت به مقوای اشتنباخ ضخامت بیشتری هم داره. من، مقوای فابریانو رو بیشتر برای بافت‌هایی مثل  دیوارهای سیمانی، آجری یا بافت‌هایی شبیه به این استفاده می‌کنم.

یادتون باشه که هم مقوای اشتنباخ و هم مقوای فابریانو، رنگ‌بندی های زیادی دارن. امّا اگه مثل من از پرینتر برای چاپ طرح‌هاتون استفاده می‌کنید، از رنگ سفیدش استفاده کنید!

2) دومین متریال مورد استفاده در ماکت سازی، فوم و اسفنج هست. تخته‌های فومی که به «فوم بورد» هم معروف هستن، در ضخامت‌های 3 و 5 میلی‌متری قابل تهیه‌ن. امّا ضخامت‌های بالاتر هم دارن که بیشتر با چسباندن ورقه‌های 5 میلیمتری تهیه شده‌ن. البته یک نوع «فوم سرد» هم وجود داره که دارای ضخامت‌های بیشتری هست (2 یا 5 سانتی‌متری) که جنس مقاوم‌تر وسخت‌تری داره.

این فوم بوردها، هم به صورت تمام‌رنگی هستن و هم مثل تصویری که می‌بینید، فوم سفید و کاغذی رنگی که روی اون‌ها چسبیده. برای ساخت ماکت، من توصیه می‌کنم که از فوم‌بوردهای تمام سفید (بدون کاغذ) استفاده کنید که راحت‌تر برش بخورن و هر طرحی که دلتون خواست رو روش بچسبونید.

راستی! تا یادم نرفته بگم که برای چسبوندن هر نوع فوم و یونولیت، باید از چسب مخصوص استفاده کنید! چسب‌های معمولی و قطره‌ای، بافت فوم و یونولیت رو ذوب می‌کنن!

برای بریدن فوم‌بوردها، می‌تونین خیلی راحت از کاتر استفاده کنید.

این اسفنج‌ها هم که معرّف حضور هستن! به وفور توی گل‌فروشی‌ها در اندازه‌های مختلف پیدا می‌شن. برای ساخت سازه‌های منحنی، عالی هستن. خیلی راحت شکل می‌گیرن (و صد البته خیلی راحت هم شکل خودشون رو از دست می‌دن!). البته باید با صبر و حوصله باهاشون کار کرد. توصیه می‌کنم که موقع کار با اسفنج، هم از دستکش و هم از ماسک استفاده کنید و به هیچ عنوان روی سطوح پرزدار (مثل فرش، موکت و زیرانداز) باهاش کار نکنید!

یک نکته‌ی دیگه: بعد از این‌که حجم مورد نظرتون رو با استفاده از اسفنج ساختید، برای این‌که شکل خودش رو از دست نده، ترکیب آب و چسب چوب و پودر مِل (می‌تونید از مغازه‌های رنگ فروشی پیدا کنید) رو چند مرتبه روش اسپری کنید.

3) گران‌ترین متریال مورد استفاده در ماکت‌سازی، چوب هست. البته نه هر چوبی! بلکه چوب بالسا. چوب بالسا، یک نوع چوب فوق‌العاده سبک و انعطاف‌پذیره که کلاً وارداتیه و به همین دلیل هم گرونه. برای همین هم من ترجیح می‌دم که خیلی ازش استفاده نکنم. امّا مثلاً برای ساخت ماکت کشتی، لِنج، قایق یا حتی هواپیماهای پرنده‌ی کنترل از راه دور، فقط می‌تونید از چوب بالسا استفاده کنید. چوب‌های بالسا با کمی حرارت بخار آب (کتری) شکل می‌گیرن و به راحتی هم رنگ می‌گیرن.

این هم از درس اول ماکت‌سازی!

خداحافظ!